Η διαταραχή της ήβης, γνωστή επίσης ως πρώιμη ήβη (precocious puberty), είναι μια σπάνια αλλά σημαντική διαταραχή στην ανάπτυξη των παιδιών, όπου το παιδί αρχίζει την κοινωνική και σωματική ωρίμανση σε πολύ νεαρή ηλικία. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και απαιτεί προσεκτική διάγνωση και διαχείριση από τον παιδοενδοκρινολόγο.
Η φυσιολογική ανάπτυξη της ήβης αρχίζει στα κορίτσια στην ηλικία των 8-13 ετών και στα αγόρια σε ηλικία 9-14 ετών. Η διαταραχή της ήβης χαρακτηρίζεται από την πρόωρη εμφάνιση των σεξουαλικών χαρακτηριστικών, όπως η ανάπτυξη στήθους ή τρίχωσης στα κορίτσια πριν τα 8 και η ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων (η διογκωση των όρχεων) ή τρίχωση πριν τα 9 στα αγόρια. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση εμμήνου ρύσσης νωρίτερα του αναμενομένου στα κορίτσια.
Οι ακριβείς αιτίες της πρώιμης ήβης δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές, αλλά υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να συμβάλουν, όπως γενετικοί παράγοντες, ενδοκρινικές διαταραχές και άλλοι παράγοντες του περιβάλλοντος. Ο ψυχο-κοινωνικός παράγοντας είναι σίγουρα καταλυτικός. Δηλαδή, τα ερεθίσματα και οι εικόνες από την οικογένεια, την κοινωνία, την τηλεόραση και το ευρύτερο περιβάλλον του παιδιού, θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Επίσης, η αφθονία της τροφής στις κοινωνικό-οικονομικά προηγμένες χώρες, -ατυχώς όμως και της «σκουπιδοτροφής»- με τη συνεισφορά ενδεχομένως και άλλων παραγόντων, έχουν συμβάλει με τη σειρά τους σε τέτοια φαινόμενα. Έτσι, το υπερβάλλον βάρος και η παχυσαρκία, είναι και αυτά ενοχοποιητικά στοιχεία καθώς εμπλέκονται στην παραγωγή διαφόρων ορμονών που επηρεάζουν το ξεκίνημα της εφηβείας. Τα γονίδια παίζουν επίσης κυρίαρχο ρόλο. Πολλές φορές, αυτό που έχει συμβεί σε κάποιον από τους γονείς, ή και στις οικογένειες των γονιών, βλέπουμε να επαναλαμβάνεται και στα παιδιά. Το οικογενειακό ιστορικό μας βοηθάει πολύ στο να καταλάβουμε γιατί συμβαίνει κάτι σε ένα παιδί.
Η διάγνωση της πρώιμης ήβης γίνεται καταρχήν με κλινική εξέταση του παιδιού και στη συνέχεια με ορμονολογικές εξετάσεις καθώς και με αξιολόγηση της οστικής (βιολογικής) ηλικίας του.
Η διαχείριση της πρώιμης ήβης μπορεί να περιλαμβάνει τη χορήγηση φαρμάκων που αναστέλλουν την παραγωγή των ορμονών. Στην ουσία ξεγελάμε το σύστημα που ενεργοποιεί την εφηβεία. Γίνεται με απόλυτα φυσιολογικό τρόπο και δεν εμπεριέχει κανένα κίνδυνο ή παρενέργειες. Πολύ περιγραφικά να πω ότι με μία υποδόρια/ενδομυϊκή ένεση που γίνεται σε άλλοτε άλλο μεσοδιάστημα ανάλογα με την περίπτωση (συνήθως στις 8-12 εβδομάδες), χορηγούμε στο παιδί μία ορμόνη που παράγει και ο ίδιος ο οργανισμός (LHRH) και εμπλέκεται στην έναρξη αλλά και την εξέλιξη της ήβης. Επιπλέον, η ψυχολογική υποστήριξη και η εκπαίδευση του παιδιού και των γονέων είναι σημαντικά στοιχεία της θεραπείας.
Συνοψίζοντας, η πρώιμη ήβη είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση που αφορά την πρόωρη ανάπτυξη των σεξουαλικών χαρακτηριστικών στα παιδιά. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία από εξειδικευμένους επαγγελματίες της υγείας είναι κρίσιμη για την εξασφάλιση της υγείας και της κανονικής ανάπτυξης των παιδιών που εμφανίζουν αυτή τη διαταραχή.
